2: Dagin eftir

Tað var sum um at hann bíðaði inntil eg segði okkurt. Hansara eygu vístu mær, at eg einki skuldi siga.

Dagin eftur lá eg leingið í songini, tí eg tordi ikki at síggja hann.

Tá eg enduliga megnaði at fara upp, gekk eg oman ígjøgnum trappurnar og tá eg eri næstan komin niðurundir, síggi eg inní køkin. Hann situr har enn og hann stærir meg niður. Tað var sum um at hann bíðaði inntil eg segði okkurt. Hansara eygu vístu mær, at eg einki skuldi siga. Eg rann síðani inn í stovuna og stóð bara har. Eg vildi so illa gráta, men tað tordi eg slett ikki. Hvat eg so gjørdi restina av hasum degnum, minnist eg ikki. Tað sama er við mínum barnaárum eftir hendingina – eg minnist lítið og so at siga einki.

Tá ið eg bleiv tannáringur stríddist eg nógv við mínum egnu tankum. Eg var mín ringasti happari og eg tordi einki sum helst. Eg megnaði ikki at vera inni í sjálv, tordi ikki at ganga nakrastess sjálv og orkaði einki. At ganga í skúla var ein marra, tí orkan var slett ikki til tað. At gera skúlating var altíð ein kampur og mamma sat við mær í fleiri tímar um kvøldið, men lærarirnir søgdu við mammu at tí trúðu teir slettis ikki. Í dag dugi eg væl at síggja, at tað var alt tað, ið eg havi havt inni í høvdinum, ið hevur fylt so nógv, og at hetta gjørdi, at eg megnaði slett ikki at læra nakað.

 Eg veit, at eg fleiri ferð havi hugsa um, hvussu eg skal gera sjálvmorð – nær, hvat og hvussu. eg havi skrivað óteljandi nógv “farvæl brøv” til tey nærmastu.

Einaferð tá ið eg hevði tikið yvirdosis, ringdi eg til eina av systrunum og vildi siga henni bei, og fortaldi síðani hvat var hent. Hon legði á og beint eftir ringdi heimatelefonin. Eg sá, at tað var omma ið ringdi. Eg tók telefonina og hon segði, at eg ikki skuldi sovna, tí abbi og ein mammubeiggi vóru ávegis norð eftir mær, og at tey høvdu ringt eftir einum sjúkrabili.

Hon segði okkurt við meg, ið eg ikki minnist, men eg minnist, at eg bleiv pill svøk og tískil sovnaði eg ikki.

Abbi og mammubeiggi mín vóru eftur mær beinavegin og koyrdu meg ímóti sjúkabilinum. Eg minnist ikki meir enn tað. Eg veit faktist ikki eingang, hvussu leingið eg var á sjúkrahúsinum, men eg slapp so heim og var síðani til nógvar samtalur á barnapsykiatriini. Har fekk eg stafest ADD og varð hetta faktist mín vegur út, tí eg slapp frá at fortelja teimum, at eg faktisk var blivin missbrúkt sum barn og tískil ikki vildi liva meir.

Nøkur ár seinni hendi tað sama aftur!! Har minnist eg slett einki, men til alla lukku eri eg komin væl frá tí.

Eg livdi síðani nøkur “normal” ár. Tað einasta, sum eg merkti vóru óteljandi marrurnar eg vaknaði við av hendingini. Eg hevði altíð marruna aftaná hendingina. Eg droymdi , at onkur helt mær niðri og at eg ikki fekk rópt eftir hjálp ella flutt meg! Og eg føldi alt aftur tá og kundi ofta vakna, bæði bangin og óð.

Tá eg var einsamøll inni, hevði eg altíð eina ætlan, um onkur nú skuldi koma inn og gera okkurt við meg. tT.d. svav eg við møblum fyri hurðarnar, hóast tað var stongt. Eisini hevði eg knívar, saksar ella okkurt líknandi undir koddanum ímeðan eg svav. Hetta sá omma mín einaferð og spurdi sjálvandi hvat sørin tað var eg gjørdi – Eg bleiv sum vanligt óð og omma fekk einki svar.

Eg havi eina bestu vinkonu og eg hevði gingið leingi og hugsað um eg skuldi fortelja henni um alt, men tað gekk leingið til eg fekk tikið meg saman og gjørt tað. Til alla lukku fortaldi eg henni tað. Hon bleiv sera hørm og fortaldi mær, at faktiskt var mín trýmenningur eisini blivin missbrúkt av tí sama manninum, og hon helt at eg skuldi fara víðari við tí, so at hann ikki kundi gera seg inná fleiri. Og eg eri sera glað fyri, at hon var so beint fram og erlig.

Eg bleiv síðani mamma og frá tí eg fekk sonin upp til mín, føldi eg allan óttan – óttin – um nakar skuldi gera naka við mítt barn. Tað vildi eg ikki hava. Eg græt og østist nógv. Eg valdi síðani at fortelja pápanum hjá soninum um hvat var hent, og hann helt at hetta skuldu vit gera okkurt við, tí hetta kundi man ikki ganga við sjálvur. Hann sá eisini, hvussu tað oyðilegði meg.

Tað var summarferia og øll vóru uppá skift og ferðaðust. Tá so omma og abbi komu heim úr Dannmark, valdi eg at fara norður við soninum. Biltúrurin norður var drúgvur. Eg mátti steðga ofta, tí eg græt so illani. Vit komu so norð til Norðskála og alt var sum vanligt. Eg gekk tó og maldi aftur og fram, tí eg visti ikki, hvussu eg skuldi sleppa hesari bumbuni, eg var noydd til at kasta. Hvussu sørin eg skuldi fortelja ommu hetta? hon er jú mostur hansara. og tað er ein kempi sorg í sjálvum sær. Og hvat nú, um alt tað eg hevði hugsað ígjørnum árini, fór at passa? At eg var býtt, egoistisk, ljót, vemmulig, lygnari osfv.

Eg valdi til síðst, at skriva tað niður á ein lepa til ommu, og eftir drúgva tíð, megnaði eg at geva henni lepan. Hon leyp um meg og segði “ ENDULIGA! Tórunn góða, enduliga komst tú” og so læs omma BRÆVIÐ!

Abbi kom inn og omma fór yvur til hann og segdi “ Tað var ein stór sorg at missa Eyðbjørg (dótturin hja ommu og abba) og hana fáa vit aldrin aftur, men hettar er ein størri sorg.

“At mín mostur sonur hevur sært meg so nógv, vildi eg ikki trúð” segði omma, har síðani bæði hon og abbi komu yvur til mín og góvu mær eitt stórt klemm. Og hóast sorgin var stór, so var tað ein lætti fyri ommu og meg, at eg enduliga var komin fram við mínum loyndarmálið.

1: Eitt sindur um meg

Vit eru ein stór familja og hava altíð verið nógv saman og tað hevur altíð verið deiligt. At vera uppvaksin í einari stórari familju hevur altíð verið gott!

Eg eiti Tórunn og eri 25 ára gomul. Eg eigi tveir fittar dreingir, ið eru 3 og 1 ára gamlir. Eg eri uppvaksin við Ljósá. Havi 4 onnur systkin, ið standa mær nærri og nærri sum árini ganga. Vit eru ein stór familja og hava altíð verið nógv saman og tað hevur altíð verið deiligt. At vera uppvaksin í einari stórari familju hevur altíð verið gott!

Tað, ið eg altíð havi hildið verið so skeg er, at mammubeiggjar mínir altíð eru so forbiði harðir og kulir, men tá okkurt er, so eru teir har og vísa tær umsorgan!

Eg havi eina mostur og hana eri eg sera takksom fyri! Hon er ein persónur har tú aldrin tekur feil av, hvat tað er hon meinar ella hvat hon heldur. Ja mostur er beint fram og tað elski eg.

Mamma og babba eru nakrir kemparar. Allan tann kærleikan og lærdómin eg havi fingið og merkt frá teimum – eg eri sanniliga heldig.

Abbi er nokk sum abbar flest, teir vilja tær alt tað besta og blíva rættuliga særdir um tær hendur eitt hvørt. Abbar dáma eisini minni væl at tosa um kenslur og tað er eisini í lagi, so leingi man veit teir elska teg.  Omma góða omma. Ja, mín omma.Eg minnist lítið til, hvussu eg var sum persónur áðrenn eg bleiv misbrúkt. Eg hugsi nógv um, hvussu eg var áðrenn, tí eg vil bara finna aftur til tað!

Eg bleiv misbrúkt tá ið eg var 8 ára gomul. Sum 8 ára gomul kendi eg ikki til, hvat sex var, og tí visti eg heldur ikki,  hvat tað var sum hendi, tá eg bleiv misbrúkt. Og tað er ei heldur nakað eitt 8 ára gamal barn skal vita nakað um.

Vit høvdu altíð bomm- og kipsdag fríggjadag, tá ið eg var smágenta. Bomm- og kipskvøld var nakað, sum vit gleddu okkum nógv til. Tí her vóru vit øll samlaði. Men akkurát hendan fríggjadagin var lítla systur mín sjúk og mamma var farin at leggja hana og var síðani sovnað saman við henni.

Vit sótu næstan øll og hugdu í sjónvarpið og bíðaðu eftur mammu. Meðan vit bíða var eg hálvgum sovnað á sofuni, tá ið eg hoyri, at babba spyr um vit bara kunna bíða til dagin eftir at eta tað ósunna, so eg legði meg bara orduliga at sova. Tey sum vóru inni hjá okkum tá, vóru vit familjan og so ein annar, ið er av okkara nærmastu familju. 


Eg vakni brádliga  við, at hann ger síni ting og eg fái slett ikki flutt meg. Eg royndi og royndi at fáa eitt róp upp, ella vita um eg fekk reist meg, men einki kom… Til endans kláraði eg at gera eitt lítið rykk og hann togar síðani undirbuksirnar upp, men hann fekk tær ikki for upp…

Hann gekk síðani avstað og upp í kamarið aftur at sova. Eg gloymi aldrin hatta ljóta, skitna ljósa hárið. Eg lá víðari á sofuni og tordi framvegis ikki at flyta meg. Eg vildi so illa á wc, men tað tordi eg ikki, tí eg var bangin fyri, at hann kom aftur. So eg valdi at renna uppá loftið í kamari hjá systur míni og legði meg innan fyri hana at sova.

Hugleiðing um bloggin sum er skrivaður av Beintu Gudmundsen 

Hey
Eg eiti Teitur Reinert Joensen. Eg fekk eina áheitan frá starvfókunum á KRIS um at hugleiða eitt sindur um bloggin sum er skrivaður av Beintu, her á.
Àðrenn eg komi ov gott í gongd, so skal eg viðurkenna…Eg eri útlærdur sálarfrøðingur og hoyri tískil til tann fakbólkin sum tíverri ikki fekk givið tað hjálp sum Beinta tá hevði brúk fyri. Heldur ikki havi eg persónliga upplivað tað sum Beinta hevur upplivað. Men hetta skal ikki snúgva seg um mítt manglandi persónliga innlit, ella mína fakliga sjálvsmiskunn. Sostatt ætli eg ikki at viðmerkja støðuna hjá Beintu útfrá einum fyribrigdarfrøðiligum sjónarmiði tí hetta meti eg ikki vera hóskandi. Heldur hugsi eg at seta fokus á summar almennar avbjóðingar sum møta fleiri av teimum ið eru kynsliga misnýtt. Eisini ynski eg at varpa ljós á summi sálarlig ástøði sum søgan hjá Beintu hevur við sær. Vónandi kunnu summi fáa okkurt burturúr hesi hugleiðing, men um tit ikki fáa nakað burturúr tí, so er tað eisini heilt OK.


Dissociation
Tá tosað verður um bloggin hjá Beintu, so eru onkur framstandandi “element” sum eru kend innan sálarfrøðina. Tá hon millum annað sigur at hennara barndómsminnið er avmarkað, kann hetta væl møguligt vera ávirkað av hennara trauma. Hetta kann sigast at samsvara við onnur offur ið hava verið útfyri kynsligum ágangi. Tað vísir seg, at eitt av tólinum sum sinnið brúkar at verja ein frá tílíkum subjektivum katastrofum, er nakað ið verður kallað fyri “dissociatión”. At ikki minnast til sítt trauma metist at hava tað “hjálpandi” funktiónina at verja viðkomandi frá at enduruppliva ein konstantan ótta og hóttan sum teirra trauma hevur verið atvold til. Hendan dissociatión kann eisini virka uppá aðrar mátar. Tínar umstøður kunnu merkjast fremmandar, har tín egni kroppur eisini kann merkjast fremmandur. Onkur kanning á hesum økinum vísa á, at nærum 1 út av 4 sum uppliva eitthvørt trauma, kunnu vísa onkur tekin uppá dissociatión (Mauritz et al. 2013). Beinta sigur at hon minnist meira til sín barndóm í dag enn hon gjørdi tá hon var yngri. Tað ljóðar kanska ósamsvarandi at man skal minnast sína fortíð betri jú eldri man blívur. Hóast tað, er hetta eisini í tráð við gransking á hesum øki. Tað vísir seg at um hendan dissociatión ikki verður viðgjørd so verður hon tikin við, víðari í lívinum (Freyd, 2007). Ùtfrá hesum so kann mann ímynda sær at tann viðgerð sum Beinta hevur fingið, hevur í ein ávísan mun, verið við til at niðurbróta hennara “minnisverju” og givið henni meiri atgongd til sín barndóm enn hon hevur havt áður.  


Flashback
Diagnostiskt, so hevur trauma eisini onnur sertekin sum geva fólki mein. Tá minnið ikki kann sigast vera heilstoypt so kunnu onkur óvæntaði útbrot frá fortíðini koma fram aftur í minninum, uttan nakra sum helst fráboðan. Hetta kennir onkur møguliga aftur sum “flashback”. Hesi flashback kunnu koma nær sum helst, men kunnu eisini koma tá man møtir fólki ella kemur í støður sum kunnu setast í samband við teirra ágang. Tað eru serliga tær kroppsligu kenslur sum heilin samanber við tað fyrrverandi vandastøðu (trauma), sum kann útloysa eitt flashback (Nixon, 2005). Beinta fortelur um hetta fyribrigdið tá hon tosar um fylgjandi tíðina har hon sá abba sín og onkuntíð mátti renna heim og læsa hurðina. At man sær brotsmannin umaftur og umaftur vil viðlíkahalda ella styrkja um óttan til viðkomandi. Tíverri kann hesin styrkjandi ótti síðani geva enn meira flashback, og so kann henda ónda ringrásin koyra.
At Beinta tekur frástøðu til abba sín, er tó ein sjálvsagdur máti at taka frástøðu frá innlærdum vandastøðum. Tá eg sigi “innlærdum” so eru tað ikki øll ting sum fólk hava ein felags ótta fyri. Eg vildi mett at flest fólk ikki koyra hondina á komfýrin tá hann er frá. Hetta kemst sjálvsagt av at tað er pínufult at brenna hondina, líkamikið hvør man er. Allíkavæl, so eru ikki øll sum uppliva myndina av abba teirra, soleiðis sum Beinta ger, tí flest onnur hava ikki verið skemd av abba teirra eins og Beinta hevur. Tískil eru ikki øll sum seta abba sín í samband við vanda, sum hon hevur stríðst við øll barnaárini. At hava ein tílíkan ótta til síni nærmastu, kann tí hava eitt ávíst einsemi við sær, serliga tí at onnur avvarðandi ikki avspegla hendan óttan sum man hevur.


Stigma
Eitt annað sum Beinta lýsir væl í sínum bloggi, eru tær umstøður sum ofta ikki duga at rúma tílíkum trupulleikum. Her meini eg við tann atburð vístur móti Beintu, serliga tá onnur børn vilja sláa hennara ágang uppí glens stutt aftaná hetta kom fram í ljósið. Tískil kann sigast at avbjóðingar sum møta teimum ið eru kynsliga misnýtt, eru fleiri í tali. Tá javnaldrar ikki hava førleikar at handfara tílíkar støður, kann tað ístaðin verða borið fram uppá ein máta sum ikki er sosialt hóskandi. Tó, tá ein tílíkur atburður verður vístur til tað trauma sum Beinta hevur uppliva, so kann hetta hóast alt, merkjast sum at man verður útstoyttur av sínum javnaldrum. Hetta kann føra til eitt ávíst misálit og einsemi, sjálvt um man er rundan um síni nærmastu, nakað sum Beinta sigur seg uppliva hesa tíðina.
Ì løtuni arbeiði eg á Psykiatriska deplinum og har koma fólk inn sum hava ymiskar sálarligar trupulleikar. Eitt sum er afturvendandi tema í okkara arbeiði, er tann stigmatisering sum hesi fólk kunnu vera undir. Hetta kemst sjálvtsagt av, at man er í einum samfelag, sum hóast stór framstig, kanska ikki heilt klárar at rúma tílíkum trupulleikum. Hetta kann tískil merkjast sum steinur oman á byrðu hjá teimum sum hava sálarligar avbjóðingar. Ein máti at “avstigmatisera” hetta, kann vera at man tosar opið um hesar avbjóðingar, nakað sum Beinta nemliga ger. At tosa um hesar trupulleikar kann ikki bara hjálpa einum at arbeiða við sínum egna trauma, men eisini hjálpa við at “avstigmatisera” sálarheilsu í okkara samfelag. Tá fólk merkja seg hava einhvønn trupulleika, so kunnu tey ringja 1870 (læknavaktin). Hetta nummarið ringir man til, líkamikið um man hevur trupulleikar við evt. beininum, rygginum, maganum, hjartanum og eisini sinninum. Hetta er sanniliga eitt gott signal at senda samfelagnum, nemliga at allir trupulleikar, somatiskir og psykiskir eru møttir líka. Harumframt, at tosa um hesi tingini eru avgerðandi fyri okkum sum individ og sum samfelag. Av hesi orsøk skulu fólk sum Beinta fagnast fyri tað dirvi sum krevst, ikki bara fyri at basa hennara egnu avbjóðingum men eisini at berjast fyri avstigmatisering, við at deila sína søgu. Uttan at gera meg ov klókan uppá tað, so meti eg eisini at hendan avstigmatisering er eitt av høvuðsmotivinum hjá KRIS, at leggja hendan blogg á teirra heimasíðu.
Við hesum vil eg, vegna mítt fak, hjartaliga takka Beintu og KRIS fyri teirra megnar arbeiði á hesum økinum.
 
 
References
Freyd, J. J., DePrince, A. P., & Gleaves, D. H. (2007). The state of betrayal trauma theory: Reply to McNally—Conceptual issues, and future directions. Memory, 15(3), 295-311.
Mauritz, M. W., Goossens, P. J., Draijer, N., & Van Achterberg, T. (2013). Prevalence of interpersonal trauma exposure and trauma-related disorders in severe mental illness. European Journal of Psychotraumatology, 4(1), 19985.

Nixon, Reginald DV, and Richard A. Bryant. “Induced arousal and reexperiencing in acute stress disorder.” Journal of Anxiety Disorders 19.5 (2005): 587-594.

 


4: At liva við kynsliga áganginum

Eg havi altíð verið sera opin um ágangin, og havi ikki verið bangin fyri at tosa um tað. Tað hevur tó verið onkur avbjóðing, tí tað kom og kemur fyri, at tá eg nevni tað, so steðga fólk upp. Tey vita ikki hvat tey skulu siga, og royna at broyta evni.

Bloggur 1 – Beinta Gudmundsen

Leinkja: https://kris.fo/2020/08/05/bloggur-1-beinta-gudmundsen/

Bloggur 2 – Beinta Gudmundsen, barndómur & kynsligur ágangur

Leinkja: https://kris.fo/2020/08/11/bloggur-2-beinta-gudmundsen-barndomur-min-kynsligur-agangur/

Bloggur 3 – Beinta Gudmundsen, ber tað til at lætna 50 kilo, mentalt?

Leinkja: https://kris.fo/2020/08/18/bloggur-3-beinta-gudmundsen-ber-tad-til-at-laetna-50-kilo-mentalt/

AT LIVA VIÐ KYNSLIGA ÁGANGINUM

Teir seinastu dagarnir hava verið fyltir. Ikki beinleiðis við aktivitetum, men við tonkum. Eg havi hugsað nógv, um hvat eg skal skriva hesuferð, og hvussu eg á bestan hátt kann orða meg og greiða frá hvør eg eri sum persónur, og hvørjar fylgir kynsligi ágangurin hevur havt á meg.

Hesin bloggurin átti av røttum komi út í síðstu viku, men eg hevði ikki orduliga geistin í mær til at skriva, og eisini tí eg ikki orduliga visti, hvat eg skuldi skrivað. Tað er á ein ella annan hátt torført at seta orð á, hvussu ein hevur tað í dag, í mun til hvussu ein hevði tað fyri nøkrum árum síðan. Men nú havi eg sitið við hesum eina løtu, og eri farin at tríva í, hvussu gongdin hjá mær hevur verið eftir kynsliga ágangin, og hvussu eg eri komin har til eg eri í dag.

Eg byrjaði rættliga skjótt at ganga til sálarfrøðing. Eg havi yvirhøvur ikki tal á hvussu ofta eg havi verið, men eg veit bara tað, at tann tímin eg sat har, soleiðis aðru hvørja viku, hann føldist ómetaliga drúgvur. At ganga til sálarfrøðing var nakað so strævið, og eg var ferdig, eftir at hava sitið har í ein tíma, og tosa um tað farna, heilt niður í detaljur. Eg føldi sum um, at eg endurlivdi hendingarnar umaftur og umaftur, og føldi als ikki, at eg á nakran hátt kom frameftir, men heldur aftureftir ella stóð í stað.

Eg fekk fyrst ein sálarfrøðing. Eftir eina tíð, segði eg frá, at eg ikki tímdi meira, og gavst síðan at ganga hjá henni. So gingu 1-2 ár og eg fekk ein nýggjan sálarfrøðing. Henni var eg hjá 2 ferðir, og føldi framvegis einki úrslit og gavst.

Eg flutti til Álands at búgva sum 14 ára gomul. Fleiri sum eg kendi, fluttu til Danmarkar at ganga á eftirskúla, men hetta segði mær einki, og eg ynskti heldur at royna okkurt heilt annað.

Eg bleiv sera væl móttikin á Álandi, tey hildu, at tað var áhugavert, at ein føroyingur flutti til Álands, tí hvør tímdi at flyta til eitt so lítið stað, har tað bert búgva áleið 30.000 fólk. Umframt meg vóru tað 3 aðrir føroyingar við familju, ið búðu/búgva á Álandi.

Allir næmingarnir á fólka háskúlanum, skuldu møtast við heilsuskúlasystrini, har vit skuldu vigast, mátast, kanna eygu og oyru, og eisini bara tosa um okkara sálarheilsu. Eg sum ætlaði mær at fara til Álands, og ikki fortelja nøkrum um kynsligan ágangin, tað bleiv av ongum, tí eg greiddi henni frá mínari støðu, við vón um, at eg fekk ørvísi hjálp har. Vit gjørdu síðan av í felag, at eg skuldi møta einum sálarfrøðingi, ið hon helt egnaði seg væl til mína støðu. Eg møttist við hesum sálarfrøðinginum einaferð, og tá eg kom aftur til hana fyri aðruferð, so sigur hon við meg, at hon metti ikki at hon kundi hjálpa mær, men at hon visti um ein psykoterapeut, ið kundi. Tað er fantastiskt, at hava eginleikan til at siga frá, at man ikki klárar at hjálpa einum persóni og at síðan vísa til onkran annan, tí tað hjálpur í sær sjálvum og tað hjálpti mær. Eg var hjá psykoterapeutinum tvær ella tríggjar ferðir, og eg føldi meg so lættaða eftir hetta. Eg skuldi ongantíð tosa um tað farna, eg skuldi ‘’bara’’, inni í mínum egna høvdið, hugsað um ávísar hendingar, støð o.a. sum hon bað meg hugsa um, ímeðan hon prikaði niður í hendurnar á mær. Á hendan hátt slapp eg av við tankar, kenslur, gerðir og hendingar, ið tyngdu mítt høvd hvønn dag. Tað ljóðar rættliga surrealistiskt, at tað ber til, at lætna so nógv eftir 2-3 treff við ein psykoterapeut, men tað gjørdi tað.

Eg havi altíð verið sera opin um ágangin, og havi ikki verið bangin fyri at tosa um tað. Tað hevur tó verið onkur avbjóðing, tí tað kom og kemur fyri, at tá eg nevni tað, so steðga fólk upp. Tey vita ikki hvat tey skulu siga, og royna at broyta evni. Sum eg eisini nevndi í samrøðuni við Finnur Koba í útvarpinum, so skilji eg væl, at hetta er eitt evni, ið er torført at tosa um, men hvussu skulu vit, ið hava upplivað ágangin so tosa um hetta, tá eingin klárar at tosa við okkum um tað?

Ein genta skrivaði til mín herfyri og segði mær, at hon eisini er útsett fyri kynsligum ágangi. Hon segði, at hetta ikki var eitt evnið, sum tey tosaðu um heima ella sum man yvirhøvur skuldi nevna. Eg greiddi henni so frá, at eg kendi til støðuna, tí her heima hava vit øll havt trupult við at seta orð á tað sum er hent. Tað er tí umráðandi at hugsa, at tað ikki bert er ein sjálvur, sum verður raktur av kynsliga áganginum, men tað eru eisini øll rundan um ein, sum gerast sárbar. Øll eru ill, kedd og skuffa inn á hendingina og kanska eisini ørg, um at tey ikki hava uppdagað nakað. Tí gerst tað so nógv lættari, at bara ikki tosa um tað – heldur man.

Eg havi einki betur amboð at geva tykkum øllum, enn at siga at tit skulu øll vera raskari til at «TOSA UM TAл. Tað er ræðuliga strævið og tað er ræðuliga sárbart, men í síðsta enda, so gerst alt bara so nógv lættari, tá ein, sum er missnýttur kann nevna kynsliga ágangin, uttan at ein einki svar skal fáa ella har evnið verður skift til okkurt annað.

Ja, tað er fari, ja, tað eru fleiri ár síðan og ja, tað er forferdiligt, men hvussu skulu vit síggja frameftir, tá ein ikki kann góðtaka tað farna og framvegis liva við eini bitturheit, sum ein á ongan hátt fær gjørt nakað við?

Tað er tó komi eitt sindur av broyting í, teir seinastu dagarnar/vikurnar. Tað eru fleiri, sum eru komin yvir til mín, og hava sagt, at tey eru glað fyri, at eg sigi frá, tí at tey sjálvi ongantíð hava vita hvussu tey skulu tosa við meg um tað, tí at tey eru bangin fyri hvussu eg hevði borið meg at. Tað er eisini væl skiljandi, tí man ynskir ikki at gera ein keddan við at taka evni upp. Ein dagin, tá eg var til arbeiðis segði ein kundi «Eg havi lisið tínar bloggar, tað er so gott, at tú varpar ljós á tað!» – so enntá fólk, sum eg ikki kenni hava dirvið til at tosa við meg um tað. Hattin av fyri tykkum og tað frøðir mítt hjarta, at tit koma yvir til mín!

So lykilin til eitt positivt lív við kynsliga áganginum, er at finna tað, sum gevur einum sjálvum gleði. Tað seinastu tíðina havi eg havt nógva tíð til at hugsa um meg sjálva. Eg havi brúkt nógva tíð í fjøllunum, bæði við og uttan selskap. Føroyska náttúran gevur bara okkurt serligt. At sita á einum fjallatoppið í dýrdar veðrið og skoða yvir okkara vakra land er ein tann besta terapiin ein kann skaffa sær.

Eisini dámar mær sera væl, at vera kreativ, og er hetta eisini ein máti at sleppa burtur úr øllum gerandis resinum eina løtu, har eg bara kann sita við mínum egnu tonkum og egnu dreymaverð eina løtu.

SEINFYLGIR

Nógv verður tosað um seinfylgir av kynsligum ágangi, og eg havi gingið í míni egnu verð og trúð uppá, at eg ongar seinfylgir havi havt. Eg fór so at lesa eitt sindur, um seinfylgir av kynsligum ágangi, og tað eru eitt hav av seinfylgjum til. Millum annað fangaði hetta brotið meg.

Følelsesmæssige vanskeligheder

Måske har du en fundamental mangel på tillid til andre og oplever et stærkt behov for kontrol. Du kan have svært ved at mærke egne og andres grænser. Du kan have svært ved at sige ‘nej‘ eller ved at godtage andres afvisning eller et ‘nej’. Du kan måske ikke mærke og udtrykke dine egne følelser og behov. Og du kan slås med ensomheds- eller tomhedsfølelse. Kelda www.kvistene.dk

Eg sum havi gingið og hildið, at eg ongar avleiðingar havi havt, og tá fólk hava spurt meg um hvussu eg havi tað, so er svarið altíð ”eg havi tað gott” og tað er ikki tí, eg ikki havi tað gott, men nú veit eg eisini hví, eg geri tey tingini eg geri. Soleiðis kann man læra um seg sjálvan allan vegin ígjøgnum, og eg veit bara tað, at eg ikki eri liðug at læra enn.

Í septembur 2019, fekk eg mær hesa tatoveringina við tekstinum: Förevigt en krigare. Orsøkin til eg fekk mær hesa tattoveringina, var at eg hevði brúk fyri, at altíð hava eina áminning um, at aldrin geva upp. Hóast mótgang og ringar dagar, har einsemi og annað spælir inn, skal eg minnast til at kempa víðari.

Tí í síðsta enda eru vit øll nakrar/nakrir stríðskvinnur/menn!

ONGANTÍÐ OV SEINT

Tað er ongantíð ov seint at siga frá, og spurningurin «hví kemur tú við hesum nú?» eigur ikki at vera til! Tað er eingin annar, sum skal taka avgerð um tú skal tosa um tað 1 mánaða ella 20 ár aftaná, og tað er eiheldur nakar, ið skal forða tær at siga frá. Tað kann ikki vera meiningin, at ein í 2020 ikki torur at siga frá, at ein er útsettur fyri kynsligum ágangi, tí at so verður man sæddur, sum eitt offur og sum eitt brotið menniskja. Kom on!

Lat okkum øll, heldur standa saman, um at gera Føroyar til eitt lorta land fyri pedofilar at liva í, ístaðin fyri tað paradísi teir hava fingið.

So tú, ið hevur verið útsett/ur fyri kynsligum ágangi – sig frá!

Náh, men tíðin flýgur, tá man hevur tað gott, og tað eru longu 4 vikur síðan, at eg fyrsti bloggurin kom út. Ótrúliga nógvar afturmeldingar, og tað gleðir meg, at mín rødd kann gagna øðrum. Bæði teimum, sum hava verið út fyri kynsligum ágangi og ikki.

Eg havi verið líka nervøs hvørja ferð eg havi skrivað ein blogg og lagt hann út alment, tí at ein hugsar altíð um hvat hini fara at siga. Hóast hetta og tunga evnið, so havi eg eina sera góða og positiva kenslu í kroppinum, tí at eg havi megnað at staði fram, og hetta hevur ment meg sera nógv.

Eg fari tó ikki so langt, so um tit hava hug, at seta tykkum í samband við meg, so eru tit enn vera vælkomin til tað J

Takk fyri meg

Takk fyri, at tit nú eru vorðin fleiri, sum tora at tosa um tað!

Takk fyri, at tit hava tikið so væl ímóti míni lítlu bloggara ferð!

Takk fyri, at tit hava latið upp fyri mær og fortalt mær um tykkara søgur og upplivingar!

Tosa um tað – Tað er mítt besta amboð, ið eg kann geva víðari.

Ynskir tú at blogga á síðuni hjá kris, ert tú vælkomin at seta teg í samband við Sigvør Gregersen á sigvor@kris.fo

3: Ber tað til, at lætna 50 kilo mentalt?

Tað byrjaði við, at mamma ein dagin brádliga kom inn í mítt kamar, setti seg á seingjarstokkin og spurdi meg um abbi hevði kynsliga missnýtt meg. Eg bleiv nervøs, so eg kann eisini ímynda mær, at hetta var ein forferdiligur spurningur hjá mammu at seta mær.

Bloggur 1 – Beinta Gudmundsen

Leinkja: https://kris.fo/2020/08/05/bloggur-1-beinta-gudmundsen/

Bloggur 2 – Beinta Gudmundsen, barndómur & kynsligur ágangur

Leinkja: https://kris.fo/2020/08/11/bloggur-2-beinta-gudmundsen-barndomur-min-kynsligur-agangur/

Í mínum seinasta bloggi, skrivaði eg um mín barndóm, og kom eisini eitt sindur inná hvussu tað er at fortreingja barndómin. Hesuferð fer bloggurin at snúgva seg um, tá sannleikin sá dagsins ljós og um tíðina aftaná. 

Ber tað til, at lætna 50 kilo mentalt?

Tað er undarligt, at eg í dag kann siga, at tað eru 10 ár síðani at sannleikin kom fram. 10 ár er ein long tíð, serliga tá ein ikki er vorðin eldri enn fyrst í tjúgunum. Eg havi eitt heilt lív frammanfyri mær, og eg eri sera takksom fyri, at eg, í mínum besta aldri, kann liva uttan at hava teir trupulleikarnar, sum eg hevði áðrenn kynsligi ágangurin kom fram.

Fyri 10 árum síðan var tað ein í familjuni, ið hevði dirvið til at siga nokk er nokk. Hesum kann eg bara vera takksom fyri, tí hetta gjørdi, at eg fekk ein spurning, ið eg aldrin væntaði fór at koma. Og so fekk eg enntá spurningin tvær ferðir. Eg fekk ein eyka møguleika til at siga, ja tað passar.

Tað byrjaði við, at mamma ein dagin brádliga kom inn í mítt kamar, setti seg á seingjarstokkin og spurdi meg um abbi hevði kynsliga missnýtt meg. Eg bleiv nervøs, so eg kann eisini ímynda mær, at hetta var ein forferdiligur spurningur hjá mammu at seta mær. Í eini handavending svaraði eg «nei» og tankarnir byrjaðu at flúgva runt í høvdinum.

«Hvat skal eg gera?»

«Hvussu veit hon hetta?»

«Hvør hevur fortalt henni?»

«Hvussu skal eg venda mínum svarið?»

«Skal eg bara spæla sum um einki er hent?»

Og dagarnir fóru aftur til at spæla sum um einki er hent, tí soleiðis var tað. Eingin visti um nakað og tískil var tað eisini sum um, at einki var hent. Tað er løgið, og ein kann eisini undrast hvussu ein bara kann innstilla seg soleiðis mentalt. Dagarnir eftir vóru vanligir fyri meg, tí eg visti einki um nakað ella nakran. Eftir nakrar dagar, so fekk eg aftur spurningin. Sama spurning, sum eg svaraði nei til fyrstuferð. «Hevur abbi kynsliga missnýtt teg?» og hesuferð svaraði eg tíbetur «ja».  Enn einaferð helt eg tað vera undarligt, at eg fekk hendan spurningin, tí eg hevði onga hóming av, hvar hon hevði fingið hetta at vita frá. Tað vísti seg so, at sum áður nevnt, at tað var ein í familjuni, ið hevði dirvið til at siga frá fyrst.

Dagarnir eftir hetta vóru sera undarligir. Eg fór ikki í skúla, men dagin eftir, at eg hevði sagt mammu frá øllum, var ein føðingardagur í flokkinum. Mamma helt, at eg ikki skuldi fara, men tað var einki at gera við, tí at eg VILDI í føðingardag. Hóast eg hevði grátið í fleiri tímar áðrenn, bert ligið í songini, næstan einki etið, so megnaði eg at fara at spæla og hugna mær við mínum floksfeløgunum. Tí hví skuldi eg ikki klára tað, tá eg í forvegin var so von at seta eina masku á við einum smílið, hóast eg innast inni var um at fella saman?

Eg hevði ikki verið í skúla tann dagin, so tá eg kom í føðingardag fekk eg sjálvandi nakrar spurningar um, hví eg ikki hevði verið. Eg segði bara, at eg hevði ikki verið so væl fyri tann morgunin… hehe, lítið visti eg, at lærarin fór at fortelja teimum tað, sum var nógv vemmiligari og forferdiligari enn at vera eitt sindur illa fyri. Men hetta svaraði spurninginum júst tá, og vit hugnaðu okkum víðari. Tað var deiligt at sleppa burturúr øllum, sum gekk fyri seg har heima eina løtu.

Sum sagt var eg ikki í skúla dagarnar aftaná. Eg meini, at tað gingu eini 14 dagar til eg fór í skúla aftur, og eg gleddi meg, tí so kundi eg gloyma alt sum gekk fyri seg har heima eina løtu, men soleiðis varð ikki.

«Nú Beinta? Er abbi tín farin inn at sita?» og so flenti hann saman við nøkrum øðrum dreingjum, ið sótu við sama borð sum hann. Tað vóru 3 borð á júst tí strekkinum í gongini í skúlanum, og á tí 3. sat eg við mínum vinkonum. Eg byrjaði sjálvandi at gráta og gekk avstað.

Hetta var tíverri ikki eindømi. Eg fekk tó góða hjálp frá SSP ráðgevunum, sum vóru við mær allan vegin í gjøgnum míni síðstu skúlaár, og sum eisini tosaðu við dreingirnar, ið høvdu sagt ymiskt við meg. Eg fekk eisini eina umbering frá teimum.

Eg dugi væl at síggja í dag at hetta hevur verið trupult fyri teir at seta seg inn í, tí at eg sjálv visti ikki hvussu eg skuldi bera meg at saman við mínum vinfólki í hesi støðuni.

Tá eg síggi hesar dreingirnar í dag, tosa vit saman. Tað sum hendi fyri 10 árum síðani er ikki nakað, ið ávirkar okkara samband, og tað er eiheldur nakað, sum fyllir nógv í mínum gerandisdegi.

Eg havi tosað eitt sindur við mína vinkonu um, tá ið vit vóru yngri. Hon minti meg á, at um sama mundi, at kynsligi ágangurin bleiv avdúkaður, kom sangurin hjá Páll Finnur Páll út, sum kallaðist pedofilurin. Vit tosaðu eitt sindur aftur og fram um hendan sangin, og komu so í tankar um, at hann bleiv ofta sungin, tá vit vóru yngri, og eisini framman fyri mær. Hon minnist serliga væl einaferð, tá vit spældu á vøllinum, har ein drongur byrjaði at syngja hendan sangin.

[brot úr sanginum]

Visti tú at abbi tín undir fjallið var pedofil

Tá omma tín var gomul og senil

Hevur tú ikki hoyrt nógvar søgur

Um børn, sum ikki tora í song,

Tá tey droyma um abba tín og hansara hond

Tí abbi tín gekk runt og føldi

uppá hvørt smábarn sum hann sá

Hvørt pinkubarn eitt offur í vøgguni lá

Børnini komu grátandi, tá hann segði 1, 2, 3 sting hann inní

Børnini komu ýlandi, tá hann segði 4, 5 longur inn

Abbi tín, var pedofilurin.

Hóast sannleikin kom fram, so var tað ikki soleiðis at alt bara bleiv slettað burtur úr minninum, og at eg nú slapp frá øllum. Hann búði og býr framvegis í somu bygd sum eg. Tað fyrstu tíðina áðrenn hann fór inn at sita, gekk hann nógv í bygdini, og eg møtti honum sum regul hvørjaferð eg var úti og spældi. Onkuntíð megnaði eg at lata sum luft og spæla víðari, og onkuntíð rann eg heim og læsti hurðarnar.

Tað vóru fleiri gentur, sum hann hevði missnýtt. Tað gekk eitt og eitt hálvt ár frá tí, at hann bleiv meldaður, til hann fór inn at sita og í hesum tíðarskeiðinum kláraði hann í øllum førðum at missnýta eina afturat. Av tí, at eg var yngri enn 16 ár, slapp eg ikki at vitna í rættinum. Tó vóru aðrar, ið vóru eldri enn 16 ár, og kundu vitna sínum upplivingum sum yngri.

Sum sagt, so kundi eg ikki vitna í rættinum, men eg bleiv avhoyrd í einum lítlum rúmið á politistøðini í Havn. Eg sat í eini sofu ímeðan ein politistur sat í einum stóli yvirav mær. Tað var sera minimalistiskt inni har, og eg minnist hvussu eg royndi at krógva meg langt niður í grønu hettutroyggjuna, sum var renn vát í tárum. Fyri at fáa meg róliga sat eg og teknaði. Tað var ikki tí, at eg fekk eitt sera gott avrik burturúr, tí eg teknaði, tí pappíri var gjøgnum bloytt og fór beint í skrell eftir avhoyringina.

Hann fekk lúsa 3 ár, men sat bert 2 ár og nakrar mánaðar inni. Júst tá búði eg á Álandi. Eg minnist hvussu eg stúrdi fyri at koma heim tað summarið, sum hann var komin út nakrar mánaðar fyri.

Eftir seinasta bloggin, ið eg skrivaði, fekk eg tveir spurningar, sum eg eisini hugsaði at eg skuldi svara á her.

«Hevur tú enn samband við ommu tína?»

Nei, tað havi eg ikki. Hon valdi at liva saman við honum, og tískil havi eg, eins og familjan, hava valt at eisini taka frástøðu frá henni.

«Er tað ikki mega ringt at búgva í somu bygd sum hann?»

Sum eg havi skrivað eitt sindur longri uppi, so var tað torført í fyrstuni, tí at hann sum sagt gekk í bygdini eins og eg gjørdi, tá eg var úti og spældi. Eg síggi hann ikki nógv longur, men møti eg honum ella henni, so havi eg sett mær fyri, at eg skal hyggja tey inn í eyguni og ganga beint forbíð. Eg havi møtt henni í innkeypshandlum og havi gjørt júst hetta, tá eg møti henni.

So svarið til yvirskriftina «ber tað til at lætna 50 kilo mentalt?»

Í høvuðsheitum er svarið nei, men fyri meg, føldist tað soleiðis, tá eg slapp av við eina so stóra hemmiligheit.

Óansæð hvussu hørð tíðin aftaná var, har mínir tankar vóru ”eg sleppi aldrin burturúr hesum”, so eg kann eg við vissu siga, at tað eri eg nú sloppin.

Fjórði bloggur fer at snúgva seg um júst hetta evnið – at liva við kynsliga áganginum, og ikki í honum, og hvussu eg havi fótað mær.

2: Barndómur mín & kynsligur ágangur

Fyri at koma í gjøgnum hvønn dag, var eg noydd til at hugsa øðrvísi enn børn flest. Ístaðin fyri at hugsa, hvat vit fingu til døguðra, so vóru mínir tankar í einum heilt øðrum stað, har eg heldur gekk og stúrdi fyri nær hann aftur fór at gera seg inn á meg.

Fyrst og fremst vil eg siga túsund takk fyri ógvuliga nógvar og góðar afturmeldingar viðvíkjandi mínum fyrsta «bloggi». Tað er rørandi at lesa og tað er fantastiskt, at undirtøkan er har, tí hevði eingin áhugi verið fyri at lesa, so hevði eg nokk heldur ikki skrivað. So takk fyri!

Fyrsti bloggurin var meira upplýsandi, um hvør eg eri og hvat eg ætli mær at skriva um tað næstu tíðina. Fekk tú ikki fyrsta bloggin við, so kann hann lesast her > https://kris.fo/2020/08/05/bloggur-1-beinta-gudmundsen/

Í fyrsta blogginum, kom eg eitt sindur inná mín barndóm, og tað verður so eisini fyrsta evnið, ið eg komi at skriva um. Ynskir tú at lesa eitt sindur meira um mína uppliving av barndóminum, so er bara at lesa víðari.

Barndómur mín og kynsligur ágangur.

Sum smágenta, dámdi mær væl at vera úti og spæla. Vit vóru fleiri børn í grannalagnum, sum ofta spældu saman. Vit keddu okkum aldrin, tí súkklaðu/rulluskoytaðu vit ikki runt, so kritaðu vit á vegin og spældu melda kríggj ella lakka sól. Tað var altíð líka stuttligt, og tá vit fingu boð um at koma heim, var eingin hugur til tess. Eg íðkaði bæði hondbólt og fótbólt. Eisini havi eg altíð dámað væl at vera kreativ. Eitt nú, málaði eg nógv sum yngri og hevur tað verið mín máti at flýggja frá dagligdegnum eina løtu.

Eg var ein sera aktiv genta við nógvum vinfólki og nógvum ítrivi. Eg var sum børn flest, tó við nøkrum  ávísum avbjóðingum, sum eg helt at eingin annar í verðini hevði.

Fyri at koma í gjøgnum hvønn dag, var eg noydd til at hugsa øðrvísi enn børn flest. Ístaðin fyri at hugsa, hvat vit fingu til døguðra, so vóru mínir tankar í einum heilt øðrum stað, har eg heldur gekk og stúrdi fyri nær hann aftur fór at gera seg inn á meg. Ein stúran, sum ikki hoyrur heima hjá einum smábarnið og tankar, sum gera, at ein brádliga skal taka vaksnar avgerðir.

Eg dugi ikki at siga nær kynsligur ágangurin byrjaði, tí at fyri mær er tað sum um at hann altíð hevur verið har. Tað var ikki ein dagur, har eg og hann vóru í sama rúmið, har ágangurin ikki fór fram. Tað hendi bæði, tá eg var og vitjaði tey og tá hann var og vitjaði okkum.

Nærum hvønn dag fóru beiggi mín og eg, heim til tey eftir skúlatíð, har vit fingu døguðra og pannukøkur omaná, tí babba var burtur helvtina av árinum og mamma arbeiddi. Okkum dámdi væl at blíva forkelaði hvønn dag, og blivu vit uppringd um hvat vit ynsktu okkum til døguðra. Eisini svóvu vit hjá teimum inn í millum, og jú eldri eg gjørdist, verri tímdi eg at sova har.

So tá politisturin spurdi meg í avhoyringini: «hvussu ofta hevur abbi tín gjørt seg inná teg?» og mítt svar var «30», so dugi eg í dag at síggja, at tað var ógvuliga órealistiskt skotið av mær. Men hvussu skal eitt 12 ára gamalt barn sita og gita seg fram til hvussu ofta tað hevur verið offur fyri kynsligum ágangi?

Sum eg nevndi í mínum fyrsta bloggi, so er tað ógvuliga lítið eg minnist frá mínum barndómi. Bæði góð og minni góð minnir eru horvin. Onkuntíð fái eg flashbacks frá hendingum, ið eg ikki havi minst til áður. Tó hevur tað hjálpt væl, at foreldur míni hava verið røsk at tikið nógvar myndir og filmsbrot av okkum, tá vit vóru lítil. Hetta hevur so eisini verið við til, at eg  minnist tær góðu løturnar.

Tað er nú heldur ikki soleiðis, at eg einki minnist frá mínum barndómi, tí hevði tað verið veruleikin, so hevði eg ikki kunnað blivið avhoyrd og forklára um støðuna sum hon var tá. Sakin er tó tann, at langt frá alt sum eg minnist í dag, kom við í avhoyringini, bert ein brøkpartur, og tað kann tykjast eitt sindur tungt at hugsa um, tá eg í dag veit, at eg kundi fortalt so nógv meira. Tað nyttar tó ikki, at sita og angra og vera ørg um nakað, ið man ikki hevði kunnað gjørt øðrvísi, tí eg fái ikki broytt hetta í dag. 

Eg minnist serliga væl, at eg sum barn altíð var ”sjúk”. Eg vaknaði um næturnar, fór inn til mammu og babba og segði, at eg hevði ilt í búkinum. Hetta passaði tó ikki. Eg hevði havt marruna og vaknaði av henni, og var so bangin, at eg leyp inn í kamarið hjá teimum. Hetta hendi ofta, og eg minnist, at mamma og babba hildu, at hetta bleiv í so stuttligt, tá eg gjørdist nóg gomul til at kunna sova sjálv um næturnar.

Tað er kanska eitt sindur løgið hjá tykkum at hugsa, at ein kann fortreingja sín barndóm so nógv, men hetta er veruleikin og allarhelst eisini avleiðingin av kynsliga áganginum. Í øllum førum fyri mítt viðkomandi.

Fyri at koma eitt sindur nærri inná hvussu mín barndómur var, so havi eg spurt mammu um hvat hon minnist, men hon hevur eisini fortrongt, men sigur, at hon ongantíð hevði ein misstanka um ágangin. Eg spældi sum hini børnini, og tað var ikki fyrr enn eg gjørdist eitt sindur størri, at eg byrjaði at siga frá, at eg ikki vildi til ommu og abba longur. Hetta eru tó hendingar, ið mamma hugsaði um, eftir at sannleikin kom fram og skilti betur støðuna tá. Tey sum foreldur, høvdu fult álit á okkara ommu og abba.

Hon sigur, at man sum foreldur ikki gongur og hugsar um, at hetta fer at henda fyri sítt barn, tí sum sagt, so hevur man fult álit á teimum, sum dagliga eru rundan um ein, og heldur man at hetta hevði viðkomandi aldrin funnið uppá.

Við vitanini og royndunum, sum hon hevur í dag, hevði hon heilt víst borið seg ørvísi at, tá eg byrjaði at geva tekin um, at eg ikki longur vildi vera hjá ommu og abba ella tá hon upplivdi aðrar hendingar, ið bendu á nakað, sum ikki ruggaði rætt.

Hóast evnið enn er tabusera, so eru foreldur betur upplýst í dag í mun til fyri 10 árum síðani – tíbetur.

1: Eitt sindur um meg

Tá sannleikin kom fram fyri 10 árum síðani, um at eg (og fleiri við mær) var kynsliga missnýtt, var hetta alvorliga eitt hyssj hyssj evnið

Tá eg fyri nøkrum vikum síðan sá, at LGBT Føroyar høvdu gestaskrivarar/bloggarar á sínum Facebook vanga, helt eg at hetta var eitt sera gott hugskot. Eg skrivaði til Beintu Petersen, forkvinnu í KRIS og forkláraði henni um hetta, og segði at tað hevði verið kul at roynt tað sama við KRIS, fyri at varpa ljós á kynsligan ágang á ein positivan hátt. Hetta er eitt sera tungt evni og er tí eiheldur altíð so lætt at lesa ella tosa um, men vónandi kann hetta hjálpa eitt sindur uppá støðuna.

Hvør eri so eg?

Eg eiti Beinta Gudmundsen, eg eri 22 ár og eg eri uppvaksin í Sandavági saman við míni kjarnufamilju við mammu, pápa og tveimum beiggjum. Eg eri miðlingur og tað merkir so eisini at eg er yndis, nei tvætl.

Eftir lokið 9. Floksprógv á Giljanes skúla flutti eg til Álands at búgva í eitt ár har eg gekk á Fólkaháskúla. Hetta var ein sera mennandi tíð fyri meg, har eg lærdi nógv um meg sjálva og har eg eisini fekk sera góða hjálp sálarliga.

Eg fari teir næstu dagarnar ella tíðina at skriva eitt sindur um meg og mítt lív við kynsligum ágangi. Eg havi valt at varpa ljós á hetta evnið, tí at eg haldi at tað er so umráðandi at vit kunnu tosa opið um hetta evnið, ið framvegis er so tabusera í Føroyum.

Tá sannleikin kom fram fyri 10 árum síðani, um at eg (og fleiri við mær) var kynsliga missnýtt, var hetta alvorliga eitt hyssj hyssj evnið, men so helt man líkasum, at man var við at koma spakuliga upp undan, men nú 10 ár seinni, so føli eg framvegis ikki, at nógv broyting er komin í. Ná, men eg eri her og eg skrivi her, tí eg vil gera ein mun, so vónandi taka tit væl í móti og er tað okkurt, ið tit hugsa at eg skal taka upp ella okkurt, ið tit bara ynskja at skriva privat til mín, so mugu tit gjarna tað. Tit eru vælkomin at fylgja mínum Instagram brúkara _beinta, har er leggi mín gerandisdag út og har eru tit eisini vælkomin at seta mær spurningar.

Eitt sindur meira um mína fortíð og mína søgu við kynsligum ágangi.

Eg bleiv kynsliga misnýtt av abba mínum sum smágenta. Eg minnist ikki nær tað byrjaði, men tá eg var 12 ára gomul slapp hendan vemmiliga hemmiligheitin fyrstuferð at síggja dagsins ljós. Mín barndómur er eitt sindur fjarur í mínum minni, tí at eg havi fyri tað mesta fortrongt alt, ið er hent, bæði tað góða og tað ringa. Tað er í heilum, at onkur fortelur mær okkurt, sum vit gjørdu sum barn, har eg bara ikki klári at minnast aftur á tað, ið fortalt verður.

Eg bleiv kynsliga misnýtt av abba mínum sum smágenta.

Hóast eg kanska útstráli positivitet, so merkir tað ikki, at allir dagar eru eins ljósareyðir, sum ein sjálvur hevði ynskt. Hetta var eisini eitt ynski eg hevði eftir at sannleikin kom fram um kynsliga ágangin, ið abbi mín framdi. Eg vónaði tá, at alt bara fór at gerast betur, ikki tí, tað bleiv tað eisini, men tað tók tíð og kravdi innsats. Sum 12 ára gomul skuldi eg gera ein innsats fyri meg sjálva og fyri at prógva fyri mær sjálvari, at lívið var so nógv meira enn kynsligi ágangurin. Men tað var ikki altíð so lætt, tí eftir at sannleikin kom fram, so hildu eitt nú nakrir dreingir í skúlanum, at tað var sera stuttligt, at gera gjøldur burturúr hesi hending. Tað bleiv rópt eftir gongini í skúlanum í fríkorterinum ”Nú Beinta? Er abbi tín farin inn at ”sita”?” og tá vit vóru úti og spældu, so kundi eg eisini hoyra setningar sum ”Tig tú Beinta, tí abbi tín er pedofil”. Alt nokk sagt í spølni, men hetta eru orð og setningar í seta spor og, sum aldrin verða gloymd/ir.

Eg havi ikki beinleiðis sett upp hvussu eg ætli at skriva/blogga hesar komandi dagarnar, men havi eina hóming at tað kanska gevur mest meining við at deila tað upp soleiðis at alt er í rekkjufylgju. Eg komi at skriva eitt sindur meira um broytingina frá tí at eg bar uppá hesa hemmiligheitina og til hon bleiv fortald, har eg eisni komi eitt sindur inná rættarsakina . Eg komi eisini at greiða frá hvussu eg havi megnað at fóta mær og eisini eitt sindur um hvussu støðan er í dag. Sum sagt er tað okkurt, ið tit ynskja at eg skal taka upp, so eru tit vælkomin at seta tykkum í samband við meg.

Hetta er ikki eitt evnið, ið er so hugaligt at taka upp og tað er nokk eisini tí, at tað er so tabusera. Eg ætli mær tó at greiða frá á bestan hátt, soleiðis at tað ikki gerst ov tungt at lesa.

Vónandi verður hetta væl móttikið og eg gleði meg til teir næstu dagarnar. Hetta var ein heilt stutt og skjót frágreiðing um meg og eg vóni at tit tíma at fylgja við.

Søgan í december!

Jólagleði, familja, vinir og kenningar koma saman – stór og smá. Tað angar av góðum mati, kertuljós eru tendraði . Nýggju klæðini verða tikin í brúk, Húsini eru vaskaði, bakstur er bakaður. Fólk eru spent til jólaaftan.

Persónurin í hesi søgu er ónavngivin, av tí at hendan søgan er eisini veruleiki í Føroyum.

X situr og hugsar: Hví eri eg ikki glað tá tað nærkast jólum ? Tað eigur man jú at vera. X er vorðin mamma í hesum árinum. Maðurin og líttla dótturin fara at verða saman við familjuni hjá X jólaaftan, har verða umleið 25 fólk , familjan er stór.

Gubbi X, sum er mammubeiggi hennara, er eisini við í ár saman við síni konu og trimum børnum.

X far ilt í búkin um tankan at gubbin eisini kemur. Tá X var ein lítil genta, bleiv hon seksuelt misbrúkt av gubba sínum. X hevur ikki fortalt hetta fyri nøkrum.

Mong eru tey sum ikki hava sett hol á “byldin” – loyndarmálið heldur fram…. Tískil veit ongin nakað og kunnu onki gera fyri at hjálpa. Krenkarin hevur enn fastatøkur á mongum.

Hjálp er at heinta !!!!

Far inn á heimasíðuna: kris.fo

Kris facebook.Boðklivin

Ring 44 81 81  

KYNSLIGUR ÁGANGUR KANN VERA LÍKA TRUPUL AT FÁA EYGA Á, SUM HANN ER AT TOSA UM

Orsøkirnar til tess eru fleiri, tí nógvar ymiskar umstøður gera seg galdandi:

• Børn, ið eru fyri kynsligum ágangi, vísa sjáldan týðilig tekin um ágangin

• Ein skemmari hevur eingi serstøk eyðkenni

• Tabuiseringin ger tað torført at seta orð á, bæði fyri sær sjálvum og fyri øðrum

• Kynsligur ágangur kann vera eitt av fleiri sálarligum og/ella sosialum vandamálum hjá skemmara, barni ella familju, og harvið verður truplari at staðfesta hann

• Harafturat kann ein skeiv ákæra um kynsligan ágang hava álvarsligar persón ligar og sosialar avleiðingar fyri tann, ið er undir illgruna.

• Somuleiðis kann óttin fyri at loypa óneyðugan ekka á ella fyri at elva til kreppu hjá ofrinum og familjuni vera ein forðing, tí „hvat nú, um tað bara eri eg, ið síggi trøll á alljósum degi?“

 • Av tí at ein illgruni oftast er grundaður á ógreið tekin um vantrivnað – ein varhuga – er trupult at taka stigið frá illgruna til inntriv.

EINGIN ENDALIGUR SVARLISTI

Kynsligur ágangur er bert ein av fleiri orsøkum til, at børn og ung vísa tekin um vantrivnað ella frávíkjandi atburð. Samstundis vísa summi børn sera ógreið ella als eingin sjónlig tekin, hóast tey hava verið fyri ágangi. Vantrivnaður eigur at viðgerast í síni heild og setast í samband við aðrar fyritreytir í lívinum hjá barninum ella tí unga. Skulu foreldrini skiljast? Eigur barnið ein eldri beiggja, ið møguliga kann hava sett sína kynsligu sjóneyku á yngru systkini? Eingin endaligur svarlisti er at taka til fyri at varnast ella avdúka kynsligan ágang. Í staðin kunnu vit leita okkum vitan um, hvørjar sálarligar og sosialar avleiðingar kynsligur ágangur hevur, og á tann hátt duga betur at meta um ein illgruna.

ILLGRUNI UM ÁGANG Á ALNETINUM

Hjá vaksnum kann vera trupult at taka støðu til ta sosialu tilveruna, ið børn og ung liva í á netinum. Men kynsligur ágangur kann eisini fara fram gjøgnum talgildar miðlar.

Talan kann bæði vera um børn og ung, ið gera seg inn á hvørt annað, og um vaksin, ið gera seg inn á børn.

Til dømis kann ágangurin koma fyri, eftir at skemmarin í langa tíð hevur bygt upp eitt vinalag og so lokkar ofrið at hava kynsligt samband, t.d. gjøgnum vevmyndatólið ella við at hittast.

Fært tú illgruna um netbornan ágang, er umráðandi at tosa opið við barnið ella tann unga um tað, tey uppliva. Tað er umráðandi ikki at trýsta tey, gerast ill/ur ella at vera ákærandi á ein hátt, sum gevur barninum skuldarkenslur. Tá er størri vandi fyri, at barnið einki sigur, og so verður bara lættari hjá einum møguligum skemmara at halda fram við síni villleiðing.

Sigur barnið ella tann ungi frá, at hann ella hon hevur verið fyri ágangi ella ’grooming’, er umráðandi at goyma alt próvtilfarið – kjattsamrøður, teldupostar o.a. Síðani kanst tú venda tær til løgregluna ella barnaverndartænastuna og fáa ráð um, hvørt málið eigur at verða meldað.