Notice: Function _load_textdomain_just_in_time was called incorrectly. Translation loading for the eventorganiser domain was triggered too early. This is usually an indicator for some code in the plugin or theme running too early. Translations should be loaded at the init action or later. Please see Debugging in WordPress for more information. (This message was added in version 6.7.0.) in /mnt/wordpress_data/fo.kris/wp-includes/functions.php on line 6121

Notice: Funktionen _load_textdomain_just_in_time blev kaldt forkert. Indlæsning af oversættelse for twentysixteen-domænet blev udløst for tidligt. Dette er normalt en indikator for, at noget kode i pluginet eller temaet kører for tidligt. Oversættelser bør indlæses ved init-handlingen eller senere. Se venligst Fejlfinding i WordPress for mere information. (denne meddelelse blev tilføjet i version 6.7.0). in /mnt/wordpress_data/fo.kris/wp-includes/functions.php on line 6121
Kris – Side 5 – Kris

Pubquiz-kvøldi á Maggies leygarkvøldið 25. september

Í samband við innsamling til Sinnisbata og KRIS felagskapinar, fara vit at skipa fyri einum Pubquiz-kvøldi á Maggies leygarkvøldið 25. september. Kvøldið byrjar kl. 17.00 við einum vælkomstdrykki, síðan verður borðreitt við vælumtóktu burgarnum frá Hannisi og onkrum góðum afturvið og kaffi omaná.
Kl. 20.00 – 22.00 verður so pubquiz, sum Karlot skipar fyri. Onkur uppboðssøla verður eisini.

Les meira her :Matur og Pub Quiz. Stuðulstiltak fyri Sinnisbata og KRIS – Maggies Café

Tú kanst melda til her: – Maggies Café

5: Eg føli meg ikki býtta meira

Tað sum eg haldi er so gott við bólkinum er, at man hevur eina kenslu av, at um man ikki dugur at orða seg, so er onkur annar ofta í bólkinum, ið følir tað sama og dugur at seta orð á tað. Bara tað at man sleppur í bólk og ikki er einsamallur merkir nógv, samstundis sum vit allar eru góðar til at lurta eftir hvørji aðrari og geva góð ráð og uppmuntra hvørja aðra

Eftir at eg var komin út við missbrúkinum og rættarsakin var yvir, kendi eg tað lættari at liva. Eg saknaði nógv tilfar til at lesa. Tilfar um at fara í rættin, hvussu man meldar og eisini hvussu og hvat aftaná rættarsakina.

Eg var beinavegin opin um, at eg var blivin misbrúkt og byrjaði í bólkið hjá Kris. Tað var rættuliga sunt fyri meg at ganga har og at møta øðrum í somu støðu sum eg. Hetta ger, at man hevur álit á øllum, ið eru í bólkinum. Tað er eitt stað, har einki er býtt at siga. Tí ofta kenni eg tað soleiðis, at man má hugsa um, hvussu man orðar seg og tað er alt annað enn mín sterka síða. Tað sum eg haldi er so gott við bólkinum er, at man hevur eina kenslu av, at um man ikki dugur at orða seg,  so er onkur annar ofta í bólkinum, ið følir tað sama og dugur at seta orð á tað. Bara tað at man sleppur í bólk og ikki er einsamallur merkir nógv, samstundis sum vit allar eru góðar til at lurta eftir hvørji aðrari og geva góð ráð og uppmuntra hvørja aðra – Tær eru mær gullverdar.

Hóast bólkurin var mær gullverdur, kundi daglidagurin ofta verða strævin og eg var eisini ofta móð og eg fekk skjótt heiligvág fyri langtíðar tunglyndi. Eg mátti eisini hugsa um at koma víðari og ikki at standa í stað. Tað kendist ofta hart og kravdi nógv tár. Tí hóast  man er komin út við øllum og hevur vunnið, so er tað enn nógv ið skal lekja. Og fyri meg hevur tað tikið tíð.

Eg tosaði nógv við mammu mína um alt hettar her og spurdi hana inn til, hvussu hon hevði tað. Hon var so kedd og forharmað um, at hon einki hevði vitað og sæð. Tí hon hevði ynskt, at ístaðin fyri at hon bleiv ørg yvir, at onkur hevði skorið eyguni hjá honum (systknabarninum hjá mammu, ið gjørdi seg kynsliga inná meg) út á myndini inni í køkinum, so kundi hon vent tí og heldur spurt hví onkur hevði gjørt tað. Men eg haldi als ikki, at hon kann hugsa soleiðis, tí hvør hugsar at eins egna barn hevur verið úti fyri kynsligum ágangi? Tað sum hon allar mest er forharmað yvir, er tað sum hon sær í dag. Mátin eg uppførdi meg uppá er áleið eins og eldra systur mín gjørdi. Man kann ganga runt og hugsa um so nógv í dag, um hvussu og hvat, men í síðsta enda so fær man einki burtur úr tí, annað enn  oftast bara at særa seg sjálva meir.

Ein stór avbjóðing eftir so nógv ár, har man hevur sagt so nógv ljót og niðrandi orð við seg sjálvan, er at man skal koppa tí á. Sum flest øll, so fær man rós fyri okkurt man ger, hvussu man sær út osv, og tað havi eg aldrin klára at tikið orduliga til mín. Eg havi heldur hugsa hví  fólk tíma at brúka tíð uppá, at siga slíkt við meg, ið tey atlíkavæl ikki meina. Men í dag royni eg at takka fyri og geri mítt fyri at taka tað positiva til mín, ið fólk siga við meg.

Sum eg havi sagt, so er tað summi, ið ikki megna at tosa um hetta evnið, og tað haldi eg er heilt í lagi. Men eg havi eisini nøkur, sum eru virkuliga røsk at spyrja inn til og fortelja mær at eg eri so røsk. Og tey tosa við meg, sum um tað er ein púra vanlig samtala, tað haldi eg er kul, at tey tíma at brúka tíð uppá at spyrja meg inn til, hvussu tað td. kundi bera til, at eg ikki havi sagt nakað fyrr, hvussu eg kundi síggja hann so ofta uttan at vísa nakað sum helst og td. Hví eg nú vildi sleppa at blogga um alt hettar.
Eg kenni alt for nógv, ið hava verið ígjøgnum tað sama og eg eri so glað fyri at fleiri venda sær til mín og stóla uppá meg, so tey ikki ganga púra einsamøll.

Men eg haldi, at tá onkur hevur tikið so nógv frá tær, so hevur tú brúk fyri, at siga tað við onkran og ikki vera einsamøll um tað, tí tað er virkuliga strævið. Kann bara ein perónur fáa tað betur við at lesa, hvat eg havi verið ígjøgnum, so vil eg fegin tað!! tað er forbanka hart at byrja við, men við tíðini er alt lættari og tú fært anda ordiligt aftur. Eg haldi, at hetta er so umráðandi at tosa um og tað er ongin skomm fyri tann, ið hevur verið útsettur. Tað einasta sum er skomm, er at tann, ið hevur valt at gera seg inná ein. Tann persónurin skal skammast og ikki tú. Og um man er ein persónur, ið hevur gjørt seg inná ein/fleiri ella hevur hug, so hugsi eg bara forfanin far til sálarfrøðing og fá tær hjálp, ístaðin fyri at gera seg inná onnur og knúsa tey. Tí tað tekur so leingið hjá okkum at koma fyri okkum aftur. Allir teir tankarnir man hugsar og at man kanska hevur uppiborið hetta, at man er eitt vemmiligt menniskja, ið ikki burdi liva osv eru tankar, ið eg føldi í nógv ár – eins og nógv onnur við mær eisini hugsa og føla – og tað er alt annað enn skeg.

Sum hjá øllum øðrum, so hevur man upp og niðurtúrar, men man dugur betur at lofta øllum, tá ið man er komin út við, at man er blivin kynsliga missbrúktur. Tað ger alt lættari. Í dag eg eri enn ikki komin ordiliga fyri meg, men eg havi tað gott og eg kann flenna ordiligt aftur. Halga eg elski at flenna og at tað kemur frá hjartanum. Eg tori at verða eg og eg tori at siga mína meining. Eg tori at trakka til, eg tori at tosa. Eg tori at tvætla býtt. Eg føli meg ikki býtta meira og eg elski at liva.

4: Í rættarsalinum

Eg var nógv í tvístøðu um, hvussu eg skuldi hava tað, tá alt var liðugt. Skal eg jubla, skal eg vera óð inná, at hann fekk so vánaligan dóm og hvat við mínum trýmenningi? Tað er so lætt hjá mær at siga við hana “ hann er dømdur og tað er fyri okkum báðar” men hann er BARA dømdur fyri hvat hann hevur gjørt við meg.

Eg fekk so eitt bræv um at møta í rættinum og at eg hevði fingið ein advokat. Eg skuldi síðani inn í rættarsalin at fortelja hvat var hent og hann sæt beint har yvuri og hoyrdi hvørt eitt orð eg segði. Tað var rættuliga hart at byrja við, men sum minuttirnir gingu, legði eg faktiskt einki í um hann sæt har, tí nú var tað mín møguleiki at fortelja, hvat hann hevði gjørt og hvussu nógv hann hevði oyðilagt.

Eg fann síðani útav, at tað vóru fleiri sum skuldu vitna saman við mær, og eg haldi faktiskt, at tað var nokk tað sum var tað harðasta vid at skula í rættin, tí mín elskaða omma skuldi sita framman fyri dómarinum og framman fyri mostursoni hennara og vitna ímóti honum, men omma mín segði, at hetta vildi hon fegin gera, um hon kundi hjálpa mær.

Tá omma var liðug inni í rættinum fóru vit út og hon fortelur so um, tá ið eg einaferð hevði roynt at gjørt av við meg sjálva. Tá hevði hon spurt meg hvør hevði gjørt seg inná meg og var eg blivin so óð av henni og ikki sovna av tí sama. Tað hevði eg langsíðani gloymt alt um og mintist tað aftur, tá ið omma segði tað uttan fyri rættin, og eg brast út í grát.

í fyrsta umgangi slapp hann og bleiv ikki dømdur sekur. Ákærinm, og advokaturin hjá mær, kærdu tað síðani til eystaralandsrætt. Síðani skuldi politiið lesa alt ígjøgnum og meta um, um tað kundi fara víðari. Tá ið eg hevði fortalt, at eg nú visti nær ágangurin var farin framm, og at tað var hent beint áðrenn tí fyrstu leguna eg hevði verið á sum smágenta, var tað til alla lukku nokk, og akkurát tað sum skuldi til fyri at fáa hann dømdan. Vit øll møttu síðani aftur í eystaralandsrætti og skuldu vitna. Har kom ein kona og segði at hon skuldi prógva nær onkur hevði verið á legu samstundis sum eg hevði verið. Tað fyrsta eg hugsaði var “ takk gud, takk gud fyri at tú hevur hoyrt mínar bønir”.
Eg var sjálvandi kedd av, at hon skuldi blandast upp í hettar, men samstundis var hatta eisini mítt prógv..

Tá alt næstan er um at verða liðugt, og vit øll bíða eftir hvat fór at henda, komu dómararnir inn aftur. Eg minnist, hvussu nervøs eg var tá dómarin segði okkurt, sum eg slett ikki skilti, og mín advokatur hyggur eftir mær við einum smíli og sigur, at hann er dømdur. Eg hugsaði bara hvat? hvussu ber tað til? tí tað eg hevði fingið at vita allatíð, var at hann nokk ikki bleiv dømdur fyri, hvat hann hevði gjørt við meg, men hvat hann hevði gjørt ímóti eini aðari hann hevði gjørt seg inná. So eg gleddist stórliga yvir at hann fekk ein dóm og at eg hevði vunnið á honum. Men tó var tað ein stór sorg at hann ikki bleiv dømdur fyri tað hann hevði gjørt við mín trýminingin hjá mær.

Tá so málið kom á in.fo bleiv eg eitt sindur kedd, tí eg gleddist um at hann var dømdur, men har bleiv skriva so nógv um, at hattar var ein virkuliga vánaligur dómur og tað er eisini púra rætt, men hann bleiv faktisk dømdur fyri tað hann hevði gjørt við meg, og tað haldi eg verðuliga er órtúligt at hann kundi dømast fyri, tá umstøðurnar eru truplar í Føroyum at fáa neyðtøkumenn dømdar.

Eg var nógv í tvístøðu um, hvussu eg skuldi hava tað, tá alt var liðugt. Skal eg jubla, skal eg vera óð inná, at hann fekk so vánaligan dóm og hvat við mínum trýmenningi? Tað er so lætt hjá mær at siga við hana “ hann er dømdur og tað er fyri okkum báðar” men hann er BARA dømdur fyri hvat hann hevur gjørt við meg. Eg havi ofta hugsað um tað var rætt av mær at melda hann og tað koma so altíð at vera ymiskar meiningar um hettar, men eg tók støðu til tað og haldi í dag, at tað var tað rætta eg gjørdi – og at tað var tað rætta fyri meg at gera.

3: Nú vil eg melda

Eg ringdi so og meldaði hann. Tey spurdu meg nær eg kundi koma inn til avhoyringar og eg svaraði “skjótast gjørligt, so eg ikki bakki út aftur”

Dagarnir eftir, at eg var komin út við loyndarmálinum, vóru rættuliga harðir. Har vóru nógvar kenslur og eg visti slett ikki, hvussu eg skuldi bera meg at. Eg var jú von við at hava tað fyri meg sjálva, men nú, nú vistu øll, sum elskaðu meg, hvat var hent mær. Eg haldi, tá ið man kemur út við einum so stórum loyndarmáli, so má man eisini góðtaka, hvussu øll hini taka tað. Øll koma í eitt kempi sjok og vit øll menniskju eru ymisk og reagera vit somuleiðis øll ymiskt.

Tað er eitt, sum eg havi lært heimanifrá, at vit eru øll ymisk og tað havi eg altíð tikið við mær og altíð havt í huga, tá onkur støða hevur verið. Og júst hetta, eri eg sera takksom fyri at hava lært, tí aftaná at loyndarmálið kom út tordu summi fólk næstan ikki at hyggja uppá meg. Summi søgdu hey, men eg føldi at tey vistu eitt ella annað. Yngra systur mín skuldi spæla steypafinalu dagin eftir, at eg hevði fortalt henni, hvat var hent. Eg valdi at fara at hyggja, tí so kundi eg møguliga sleppa tonkunum eina løtu.

Sjálvandi, til eina steypa finalu eru nógv fólk og øll vilja vísa sín stuðul til liðið. Tá so hálvleikurin kom fóru vit útum at roykja. Vit eru nógv í familjuni, sum standa og tosa saman í einum ringi, tá tann eini mammubeiggin kemur yvir, tekur fast um meg, og gevur mær eitt so stórt klemm. Eg føldi tað so óbehagiligt, tí eg vildi bara gráta. Eg hati at gráta, tað er eitt tað ringasta eg veit.

Eitt ár aftaná, at eg hevði verið í rættinum og vitnað mótvegis mínum krenkara, valdi eg at skriva til mín mammubeiggja og takka fyri klemmin sum hann gevi givið mær og fortaldi honum, at hann hevði nógv at siga fyri meg. Hann svaraði mær soleiðis “ Fekk at vita aftaná, at tú ikki vildi hava klemm…Men fólk sum ikki vilja hava klemm, eru akkurát tey ið skula klemmast. Tey vita bara ikki av tí, at tað er eitt tað viktigasta. Tú kanst fáa so nógvar klemmar sum tú vilt frá mær”.

Eg eri so glað fyri, at hann ikki visti, at eg ikki vildi klemmast! og so forheraður sum hann er, so hevði hann heilt sikkurt klemma meg alíkavæl og tað eri eg eisini glað fyri.



Øll míni vóru hjá mær uppá ein ella annan hátt. Eitt sum var rættuliga ringt, var at síggja alla sorgina í eygunum teirra, tí eg helt faktist at tað var eg sum hevði gjørt tey kedd. Men í dag eri eg nóg sterk til at siga, at tað var ikki eg sum gjørdi tey kedd, men tað var hann. Eg kom út við onkrum, sum eg als ikki megnaði at bera einsamøll. Eg vildi megna at rópa og renna. Eg vildi sleppa undan hesum marrunum

Ein kona í familjuni, mamma og eg sótu í stovuni og tosaðu aftur og fram um hvussu og hvat. Eg kom so til tað niðurstøðu, at nú meldi eg. Eg boðaði trýmininginum hjá mær frá. Hon var ikki heilt vís í hvat hon vildi, men tað er eisini skiljandi. Eg ringdi so og meldaði hann. Tey spurdu meg nær eg kundi koma inn til avhoyringar og eg svaraði “skjótast gjørligt, so eg ikki bakki út aftur”

Eg slapp inn sama kvøld. Eg kom inn til tí fittastu konuna, hon var so dugnarlig til at spyrja inn til og at hava pausur og líka at broyta evnið, tá ið tað bleiv ov hart. Hetta var fystuferð, at eg skuldi fortelja hvørja einastu detalju sum hann hevði gjørt. Tað helt eg verða ein marra at skulla at gera.

 Eg gekk leingið og yvaðist í nær hetta var hent, hvat árstal hetta var hent – alt mól bara í mínum høvdi og eg royndi at skriva alt niður, ið eg mintist. Alt frá hvussu vorðin sofan var, hvørji undirklæðir eg hevði á, hvat fyri song systur mín hevði og hvussu eg fór at minnast meir og meir við at síggja myndir av mær tá eg var barn. Og til alla lukku fann eg útav nær áleið tað var hent. Tað gekk ikki lang tíð frá eg hevði melda hann til eg skuldi í rættin, hóast tað føldist leingið at bíða.

2: Dagin eftir

Tað var sum um at hann bíðaði inntil eg segði okkurt. Hansara eygu vístu mær, at eg einki skuldi siga.

Dagin eftur lá eg leingið í songini, tí eg tordi ikki at síggja hann.

Tá eg enduliga megnaði at fara upp, gekk eg oman ígjøgnum trappurnar og tá eg eri næstan komin niðurundir, síggi eg inní køkin. Hann situr har enn og hann stærir meg niður. Tað var sum um at hann bíðaði inntil eg segði okkurt. Hansara eygu vístu mær, at eg einki skuldi siga. Eg rann síðani inn í stovuna og stóð bara har. Eg vildi so illa gráta, men tað tordi eg slett ikki. Hvat eg so gjørdi restina av hasum degnum, minnist eg ikki. Tað sama er við mínum barnaárum eftir hendingina – eg minnist lítið og so at siga einki.

Tá ið eg bleiv tannáringur stríddist eg nógv við mínum egnu tankum. Eg var mín ringasti happari og eg tordi einki sum helst. Eg megnaði ikki at vera inni í sjálv, tordi ikki at ganga nakrastess sjálv og orkaði einki. At ganga í skúla var ein marra, tí orkan var slett ikki til tað. At gera skúlating var altíð ein kampur og mamma sat við mær í fleiri tímar um kvøldið, men lærarirnir søgdu við mammu at tí trúðu teir slettis ikki. Í dag dugi eg væl at síggja, at tað var alt tað, ið eg havi havt inni í høvdinum, ið hevur fylt so nógv, og at hetta gjørdi, at eg megnaði slett ikki at læra nakað.

 Eg veit, at eg fleiri ferð havi hugsa um, hvussu eg skal gera sjálvmorð – nær, hvat og hvussu. eg havi skrivað óteljandi nógv “farvæl brøv” til tey nærmastu.

Einaferð tá ið eg hevði tikið yvirdosis, ringdi eg til eina av systrunum og vildi siga henni bei, og fortaldi síðani hvat var hent. Hon legði á og beint eftir ringdi heimatelefonin. Eg sá, at tað var omma ið ringdi. Eg tók telefonina og hon segði, at eg ikki skuldi sovna, tí abbi og ein mammubeiggi vóru ávegis norð eftir mær, og at tey høvdu ringt eftir einum sjúkrabili.

Hon segði okkurt við meg, ið eg ikki minnist, men eg minnist, at eg bleiv pill svøk og tískil sovnaði eg ikki.

Abbi og mammubeiggi mín vóru eftur mær beinavegin og koyrdu meg ímóti sjúkabilinum. Eg minnist ikki meir enn tað. Eg veit faktist ikki eingang, hvussu leingið eg var á sjúkrahúsinum, men eg slapp so heim og var síðani til nógvar samtalur á barnapsykiatriini. Har fekk eg stafest ADD og varð hetta faktist mín vegur út, tí eg slapp frá at fortelja teimum, at eg faktisk var blivin missbrúkt sum barn og tískil ikki vildi liva meir.

Nøkur ár seinni hendi tað sama aftur!! Har minnist eg slett einki, men til alla lukku eri eg komin væl frá tí.

Eg livdi síðani nøkur “normal” ár. Tað einasta, sum eg merkti vóru óteljandi marrurnar eg vaknaði við av hendingini. Eg hevði altíð marruna aftaná hendingina. Eg droymdi , at onkur helt mær niðri og at eg ikki fekk rópt eftir hjálp ella flutt meg! Og eg føldi alt aftur tá og kundi ofta vakna, bæði bangin og óð.

Tá eg var einsamøll inni, hevði eg altíð eina ætlan, um onkur nú skuldi koma inn og gera okkurt við meg. tT.d. svav eg við møblum fyri hurðarnar, hóast tað var stongt. Eisini hevði eg knívar, saksar ella okkurt líknandi undir koddanum ímeðan eg svav. Hetta sá omma mín einaferð og spurdi sjálvandi hvat sørin tað var eg gjørdi – Eg bleiv sum vanligt óð og omma fekk einki svar.

Eg havi eina bestu vinkonu og eg hevði gingið leingi og hugsað um eg skuldi fortelja henni um alt, men tað gekk leingið til eg fekk tikið meg saman og gjørt tað. Til alla lukku fortaldi eg henni tað. Hon bleiv sera hørm og fortaldi mær, at faktiskt var mín trýmenningur eisini blivin missbrúkt av tí sama manninum, og hon helt at eg skuldi fara víðari við tí, so at hann ikki kundi gera seg inná fleiri. Og eg eri sera glað fyri, at hon var so beint fram og erlig.

Eg bleiv síðani mamma og frá tí eg fekk sonin upp til mín, føldi eg allan óttan – óttin – um nakar skuldi gera naka við mítt barn. Tað vildi eg ikki hava. Eg græt og østist nógv. Eg valdi síðani at fortelja pápanum hjá soninum um hvat var hent, og hann helt at hetta skuldu vit gera okkurt við, tí hetta kundi man ikki ganga við sjálvur. Hann sá eisini, hvussu tað oyðilegði meg.

Tað var summarferia og øll vóru uppá skift og ferðaðust. Tá so omma og abbi komu heim úr Dannmark, valdi eg at fara norður við soninum. Biltúrurin norður var drúgvur. Eg mátti steðga ofta, tí eg græt so illani. Vit komu so norð til Norðskála og alt var sum vanligt. Eg gekk tó og maldi aftur og fram, tí eg visti ikki, hvussu eg skuldi sleppa hesari bumbuni, eg var noydd til at kasta. Hvussu sørin eg skuldi fortelja ommu hetta? hon er jú mostur hansara. og tað er ein kempi sorg í sjálvum sær. Og hvat nú, um alt tað eg hevði hugsað ígjørnum árini, fór at passa? At eg var býtt, egoistisk, ljót, vemmulig, lygnari osfv.

Eg valdi til síðst, at skriva tað niður á ein lepa til ommu, og eftir drúgva tíð, megnaði eg at geva henni lepan. Hon leyp um meg og segði “ ENDULIGA! Tórunn góða, enduliga komst tú” og so læs omma BRÆVIÐ!

Abbi kom inn og omma fór yvur til hann og segdi “ Tað var ein stór sorg at missa Eyðbjørg (dótturin hja ommu og abba) og hana fáa vit aldrin aftur, men hettar er ein størri sorg.

“At mín mostur sonur hevur sært meg so nógv, vildi eg ikki trúð” segði omma, har síðani bæði hon og abbi komu yvur til mín og góvu mær eitt stórt klemm. Og hóast sorgin var stór, so var tað ein lætti fyri ommu og meg, at eg enduliga var komin fram við mínum loyndarmálið.

Fjalda farsóttin

Hetta seinasta árið hevur lært okkum – bæði sum einstaklingar og sum samfelag – hvussu krevjandi tað er atvinna á einari farsótt. Serliga hava vit sæð tørvin á einari týðiligari politiskari leiðslu. Ein kann sjálvandi verasamdur ella ikki samdur í hvønn veg skal gangast, men vit kunnu ikki lasta okkara politikkarum fyri at tey ikkihava megna at sett felags átøk í verk fyri at basa smittuni.

Vit eiga at hugsa um kynsligan ágang, sum eina farsótt

Hendan “farsóttin” kemur av og á upp til vatnskorpuna og nemur við tilvitskuna hjá flest øllum. Í flestu førumkemur tað av, at miðlar og onnur seta sjóneykuna á álvarsligar einstaklinga hendingar, ella sum nú, tá ljós verður varpað á kanning um harðskap og ágang.

Í kjalarvørrinum á hesum sæst stórur politiskur áhugi, m.a. verður sagt, nú úrslitini av kanningini eru løgd fram,at eingin í Føroyum skal vera fyri harðskapi ella ágangi, at vit skulu krevja eina null-hugsjón og at arbeiðið við at basa harðskapi og ágangi, er ikki liðugt.

Alt í alt gott og gagnligt, men tá dustið hevur lagt seg, verður farsóttin aftur goymd ella gloymd. Og eisini politiski áhugin minkar til fyrimuns fyri onnur “týdningarmikil” mál.

WHO lýsir harðskap og kynsligan ágang sum størsta fólkaheilsutrupulleikan í okkara tíð. Bæði vegna álvarsliguskaðaárinini, sum tað hevur við sær á einstaklingar ,familjur, nærumhvørvi og samfelag. Men eisini vegna vavið.

Vit vita ikki hvussu nógv børn og ung vaksa upp við kynsligum ágangi í Føroyum. Rætt og slætt tí at mestiágangurin ongangtíð kemur fram í dagsins ljós.

Tíbetur eru politikarar frammi og hava vilja til at verða týðilig í útsøgnini um at eingin skal vera fyri kynsligumágangi. Vit saknað tó, at sjóneykan verður sett enn meira á at gera eina tílíka visión til veruleika.

Land okkara hevur góðar møguleikar at fremja hesa visión til munagóðan praksis. Vit vita tað, tí vit síggja, at ádagstovnum, skúlum og øðrum virkjum og stovnum, eru nógv, sum fegin vilja gera nakað við hesa avbjóðingina.

Men vit vita eisini, at tað eru krevjandi uppgávur, sum starvsfólkini standa frammanfyri:

Eingin avbjóðing er torførari enn at spyrja um ágang

Eingin ótti er størri enn at mistonkja onnur fyri at hava gjørt seg inn á eitt barn

Eingin sjálvsábreiðsla er meiri pínufull enn at føla, at ein hevur svikið eitt barn

Eingin ótti er størri enn at risikera at fara skeiv/ur

Og álíkavæl verður verður væntað at starvsfólk bróta tøgnina og siga frá. Fyri barnsins skuld.

Vit vita øll at kynsligur ágangur hendir, og vit vita øll at tað er skaðiligt. Tað sum er krevjandi, er at grípa inn. Tað merkir at vitan má mennast til førleika.

KRIS hevur eina null hugsjón, um at eingin í Føroyum skal vera fyri kynsligum ágangi. Vit standa heilhugaði aftanfyri visiónina.

Brúkið okkum !

1: Eitt sindur um meg

Vit eru ein stór familja og hava altíð verið nógv saman og tað hevur altíð verið deiligt. At vera uppvaksin í einari stórari familju hevur altíð verið gott!

Eg eiti Tórunn og eri 25 ára gomul. Eg eigi tveir fittar dreingir, ið eru 3 og 1 ára gamlir. Eg eri uppvaksin við Ljósá. Havi 4 onnur systkin, ið standa mær nærri og nærri sum árini ganga. Vit eru ein stór familja og hava altíð verið nógv saman og tað hevur altíð verið deiligt. At vera uppvaksin í einari stórari familju hevur altíð verið gott!

Tað, ið eg altíð havi hildið verið so skeg er, at mammubeiggjar mínir altíð eru so forbiði harðir og kulir, men tá okkurt er, so eru teir har og vísa tær umsorgan!

Eg havi eina mostur og hana eri eg sera takksom fyri! Hon er ein persónur har tú aldrin tekur feil av, hvat tað er hon meinar ella hvat hon heldur. Ja mostur er beint fram og tað elski eg.

Mamma og babba eru nakrir kemparar. Allan tann kærleikan og lærdómin eg havi fingið og merkt frá teimum – eg eri sanniliga heldig.

Abbi er nokk sum abbar flest, teir vilja tær alt tað besta og blíva rættuliga særdir um tær hendur eitt hvørt. Abbar dáma eisini minni væl at tosa um kenslur og tað er eisini í lagi, so leingi man veit teir elska teg.  Omma góða omma. Ja, mín omma.Eg minnist lítið til, hvussu eg var sum persónur áðrenn eg bleiv misbrúkt. Eg hugsi nógv um, hvussu eg var áðrenn, tí eg vil bara finna aftur til tað!

Eg bleiv misbrúkt tá ið eg var 8 ára gomul. Sum 8 ára gomul kendi eg ikki til, hvat sex var, og tí visti eg heldur ikki,  hvat tað var sum hendi, tá eg bleiv misbrúkt. Og tað er ei heldur nakað eitt 8 ára gamal barn skal vita nakað um.

Vit høvdu altíð bomm- og kipsdag fríggjadag, tá ið eg var smágenta. Bomm- og kipskvøld var nakað, sum vit gleddu okkum nógv til. Tí her vóru vit øll samlaði. Men akkurát hendan fríggjadagin var lítla systur mín sjúk og mamma var farin at leggja hana og var síðani sovnað saman við henni.

Vit sótu næstan øll og hugdu í sjónvarpið og bíðaðu eftur mammu. Meðan vit bíða var eg hálvgum sovnað á sofuni, tá ið eg hoyri, at babba spyr um vit bara kunna bíða til dagin eftir at eta tað ósunna, so eg legði meg bara orduliga at sova. Tey sum vóru inni hjá okkum tá, vóru vit familjan og so ein annar, ið er av okkara nærmastu familju. 


Eg vakni brádliga  við, at hann ger síni ting og eg fái slett ikki flutt meg. Eg royndi og royndi at fáa eitt róp upp, ella vita um eg fekk reist meg, men einki kom… Til endans kláraði eg at gera eitt lítið rykk og hann togar síðani undirbuksirnar upp, men hann fekk tær ikki for upp…

Hann gekk síðani avstað og upp í kamarið aftur at sova. Eg gloymi aldrin hatta ljóta, skitna ljósa hárið. Eg lá víðari á sofuni og tordi framvegis ikki at flyta meg. Eg vildi so illa á wc, men tað tordi eg ikki, tí eg var bangin fyri, at hann kom aftur. So eg valdi at renna uppá loftið í kamari hjá systur míni og legði meg innan fyri hana at sova.

VEL TÆR NÝGGJAR LEIÐIR

KRIS hevur seinastu tíðina verið á Sandoynni og undirvíst í skúlum.
Ì hesum sambandi hava vit gjørt av at vit vilja enda við einum tiltaki við heitinum:
Vel tær nýggjar leiði- tað ber til at liva við tí, sum er hent og ikki í tí sum er hent.
Fólk frá KRIS sum sjálvi hava verið fyri kynsligum ágangi ella hava haft ágang í familjuni, siga frá at tað ber til at fáa eitt gott lív aftaná ræðuligu hendingarnar. 

TALIÐ AV ÁHEITANUM VAKSANDI

Seinastu trý árini hava 409 fólk vent sær til KRIS vegna seinárin av kynsligum ágangi. Av hesum vendu 316 sær til KRIS fyri fyrstu ferð og 93 , vóru afturvendandi.

Meðan aldursbólkurin 18-29 ár og 30-65 ár er hækkandi, so lækkar talið á teimum, sum eru eldri enn 65 ár.

Seinastu trý árini hava 409 fólk vent sær til KRIS. Av hesum vóru 300 kvinnur og 109 menn.

Tølini vísa eisini, at 290 vendu sær persónliga, 82 áheitanir vóru frá avvarðandi, 13 frá nærumhvørvinum og 24 frá stovnum og øðrum myndugleikum.

Flestu áheitanirnar eru persónligar. Tó eru tað eisini avvarðandi og onnur sum seta seg í samband við KRIS.